Veelgemaakte fouten

Een veiligheidsbril is niet zomaar een beschermingsmiddel. Het is een oplossing voor een specifiek risico. En toch wordt het voorschrijven ervan nog te vaak gezien als een “moetje”. Een vinkje op de checklist. Maar zodra er iets misgaat (een oogletsel, een klacht, een arbeidsinspectie) wordt pijnlijk duidelijk hoe belangrijk die bril eigenlijk was.

Fout 1: Geen risico-inventarisatie vooraf

Je kunt geen goede bril voorschrijven als je niet weet waartegen je moet beschermen.Wat zijn de risico’s? Vliegende deeltjes? Chemische dampen? Straling? Zwaartekracht?Zonder een heldere RI&E (Risico-inventarisatie en -evaluatie) zit je al snel mis.

Volgens de Arbowet is een werkgever verplicht om risico’s te inventariseren én passende beschermingsmiddelen te bieden.

Fout 2: Eén bril voor iedereen

Een universele veiligheidsbril bestaat niet. Elke medewerker heeft andere taken, een andere gezichtsvorm, of een veiligheidsbril op sterkte nodig. En tóch wordt er vaak gekozen voor één soort bril. Wat gaat hier mis?

• De bril sluit niet goed aan (gevaarlijk bij stof en chemie)
• De pasvorm is oncomfortabel (dus wordt de bril niet gedragen)
• De zichtkwaliteit is onvoldoende (denk aan beslaan of vervorming)

Fout 3: Geen rekening houden met sterkte of visuele eisen

Een van de grootste valkuilen: brildragende medewerkers laten werken met een neutrale veiligheidsbril over hun gewone bril heen.Dat levert niet alleen dubbel glas op, maar ook dubbel risico:

• De gewone bril is vaak niet slagvast
• De combinatie zit slecht en beslaat sneller
• Het zicht is beperkt of vervormd

Een veiligheidsbril op sterkte is volledig conform de norm én comfortabel in gebruik.

Fout 4: Geen uitleg geven over correct gebruik

Een veiligheidsbril op de helm leggen of aan een koord laten bungelen is geen goed idee. En toch gebeurt het. Zorg daarom dat elke medewerker weet:

• wanneer de bril verplicht is
• hoe je hem op de juiste manier draagt
• hoe je hem reinigt en opbergt

Zorg ervoor dat je bij uitgifte van de bril direct een korte instructie over het gebruik van de veiligheidsbril geeft.

Fout 5: Brillen niet (tijdig) vervangen

Ook een veiligheidsbril heeft een houdbaarheidsdatum. Krassen, beschadigde coatings, uitgedroogde neusstukken, allemaal dingen die het draagcomfort én de veiligheid beïnvloeden. Toch worden oude brillen vaak niet tijdig vervangen. Plan daarom:

• periodieke controles in (1x per jaar)
• een vervangingsproces voor beschadigde brillen

Fout 6: Geen betrokkenheid van de preventiemedewerker

De preventiemedewerker moet betrokken worden bij het voorschrijven van PBM's (persoonlijke beschermingsmiddelen). Hun input over de risico’s en draagbereidheid is onmisbaar voor een goed beleid.

Waarom dragen mensen hun PBM’s niet?

Een veiligheidsbril kan nog zó goed zijn voorgeschreven, als hij niet gedragen wordt heeft niemand er iets aan. Uit onderzoek blijkt dat medewerkers persoonlijke beschermingsmiddelen vaak niet of niet correct dragen, zelfs als ze weten dat het verplicht is. Dat komt vaak door menselijke factoren. Zo vergeten mensen het simpelweg weleens, bijvoorbeeld als ze “even snel een klusje willen afmaken”. Ook ongemak speelt een grote rol: de bril zit niet lekker, beslaat snel of beperkt het zicht. Daarnaast is de werkcultuur van invloed. Als collega’s hem ook niet dragen, voelt het minder logisch om zelf wel het goede voorbeeld te geven. Tot slot voelen medewerkers zich soms niet betrokken bij het beleid. Ze begrijpen het nut niet of ervaren dat er toch niet naar hun mening geluisterd wordt. Kortom: er is meer nodig dan alleen instructies.

Het vraagt om gedragsverandering. Hoe kun je gedrag beïnvloeden? Wil je dat medewerkers consequent hun veiligheidsbril dragen? Begin dan met het persoonlijk maken van de boodschap. Laat zien wat er kan gebeuren zonder bril, het liefst met praktijkvoorbeelden of een persoonlijk ervaringsverhaal. Een risico wordt namelijk pas écht serieus genomen als het dichtbij komt. Beloon daarnaast het juiste gedrag. Een simpele ‘goed bezig!’ kan al wonderen doen.

Ook het normeren van gedrag werkt krachtig. Zeg bijvoorbeeld: “Bij ons draagt iedereen een veiligheidsbril op risicoplekken.” Daarmee maak je het de standaard, geen uitzondering. Zorg vervolgens dat het zichtbaar wordt. Hang posters op, geef reminders op de werkvloer en laat leidinggevenden het goede voorbeeld geven. Tot slot: betrek je medewerkers. Vraag om hun feedback, luister naar klachten of voorkeuren en neem ze serieus. Zo verhoog je de bereidheid om de bril te dragen én vergroot je de kans op blijvend veilig gedrag.

Bedrijven met een sterke veiligheidscultuur hebben minder incidenten en minder uitval. Investeren in deze cultuur betaalt zich dus dubbel en dwars terug.